Sözlükte "seçmek, istemek, yönelmek, tercih etmek ve karar vermek" anlamlarına gelen irade terim olarak, "Allah'ın veya insanın ilgili seçeneklerden birini seçip belirlemesi, tayin ve tahsis etmesi" diye tanımlanır.
Allah'ın iradesi ezelîdir, sonsuzdur sınırsızdır, herhangi bir şeyle bağlantılı değildir ve mutlaktır, insanın iradesi ise sonlu, sınırlı, zaman, mekan vb. şeylerle bağlantılıdır. Evrende meydana gelen her olay ve varlık, Allah'ın tekvînî (oluşumla ilgili) iradesi ile meydana gelir. Kul da Allah'ın kendisine tanıdığı sınırlar içinde fiilini seçer. Kulun fiilinde hür olması demek, hürriyetine inanması, fiili yaparken herhangi bir baskı altında olmadığını kabullenmesi demektir.
Ehl-i sünnet'in önemli iki kolu olan Eş'arîler ve Matürîdîler, insanın iradesi ve bu iradenin fiildeki rolü konusunda temelde görüş birliği içinde olmuşlardır. Ancak Eş'arîler, Allah'ın iradesinin her şeyi kuşattığını dikkate alarak, bu iradeye küllî (genel) irade adını vermişler ve böyle bir nitelendirme ile onu, kulun iradesinden ayırt etmek istemişlerdir. Matürîdîler ise, Allah'ın iradesine ilahî ve ezelî irade demişler, küllî ve cüz'î irade terimlerini kulun iradesinin iki yönünü belirtmekte kullanmışlardır. Küllî irade, Allah tarafından kula verilmiş olan, yapma veya yapmamayı tercihte aracı kabul edilen seçme yeteneğidir. Cüz irade ise küllî iradenin, iki taraftan birine aktif biçimde yönelmesinden ibarettir. Matürîdîler bu sebeple cüz'î iradeye, azm-i musammem (kesinleşmiş karar), ihtiyar (seçim) ve kasıt (yönelme) adını da verirler.
İtikad Risalesi
- Allah İnancı
- Allah'ın Varlığı ve Birliği
- Allah'ın Varlığının Delilleri
- Zatî Sıfatlar
- Sübutî Sıfatlar
- Melek Kavramı ve Meleklere İman
- Meleklerin Mahiyeti
- Meleklerin Özellikleri
- İnsanlarla Melekler Arasındaki Üstünlük Derecesi
- Cin
- Şeytan
- İlahî Kitap Kavramı ve Kitaplara İman
- İlahî Kitaplar
- Peygamber Kavramı ve Peygamberlere İman
- Peygambere Olan İhtiyaç ve Peygamber Gönderilmesindeki Hikmet
- Peygamberlerin Sıfatları
- Kur'an'da Adı Geçen Peygamberler
- Peygamberlik Dereceleri
- Ahiret Günü ve Ahirete İman
- Ahiretin Varlığının İspatı
- Kabir Hayatı (Berzah)
- Kıyamet
- Kıyametin Kopacağı Zaman
- Kıyamet Alametleri
- Sur ve Sura Üfürüş
- Ba's (Yeniden Dirilme)
- Haşir ve Mahşer
- Amel Defterlerinin Dağıtılması
- Hesap ve Sual
- Mizan
- Sırat
- Havuz
- Şefaat
- A'raf
- Cehennem
- Cennet
- Kaza ve Kaderin Anlamları
- Kaza ve Kadere İman
- Kader ve Kaza ile İlgili Ayet ve Hadisler
- Allah'ın ve İnsanın İradesi
- İnsan İradesi ve Fiildeki Rolü
- İnsanın Fiillerinin Yaratılması
- Tevekkül
- Hayır ve Şer
- Rızık
- Ecel
- İÇİNDEKİLER
- Akaid Nedir?
- İmanın Tarifi ve Kapsamı
- İCMALÎ ve TAFSÎLÎ İMAN
- İMAN ile AMEL ARASINDAKİ BAĞ
- İMANIN ARTMASI ve EKSİLMESİ
- İMANIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI
- İMAN-İSLAM İLİŞKİSİ
- İtikadi Fırkalar
- BÜYÜK GÜNAH KAVRAMI
- TASDİK ve İNKAR BAKIMINDAN İNSANLAR
- KÜFÜR ve ŞİRK
- İMAN ile KÜFÜR ARASINDAKİ SINIR
- TEKFİR
- İMAN ESASLARI
- Allah'ın İsim ve Sıfatları
ii olmuş
ii olmuş
27.11.2008 - misafir