Mecelle’de diyor ki: Zaruretler, memnu olanı mubah kılar. Yani yasak olan şeylerin, zaruret devam ettiği müddetçe yasaklığı kalkar. (Madde 21)
Bazı kimseler, Mecelle’nin bu maddesini gerekçe gösterip, (Her ihtiyaç zarurettir. Zaruret karşısında da haramlar mubah olur) diyerek haramları mubah gibi işliyorlar. Zaruret nedir, ne değildir?
Zaruret: Kendinin veya nafakasını vermesi gerekenlerin, aç, susuz, çıplak veya sokakta kalarak hasta olması demektir. (Eşbah)
Zaruret, zor ile, başka şey yapmaya imkan olmadığı hallerde olur. (Kamus tercümesi)
Görüldüğü gibi, insanı bir şey yapmaya zorlayan, insanın elinde olmayan semavi sebebe zaruret denir. Kısacası, dinimizin emrettiği veya yasakladığı bir işte, başka bir şey yapamama mecburiyeti zarurettir. Zarureti birkaç misal ile açıklayalım:
Bir günlük yiyeceği olanın dilenmesi haramdır. Çalışmaktan aciz olup açlıktan ölecek kimse, ödünç arar. Ödünç veren olmazsa dilenir. Dilendiği halde, kimse bir şey vermezse, leş yiyebilir.
24 saat yemek yemeyen kimse açtır. Bu açlığı ihtiyaçtır. Çünkü ölecek bir durum yoktur. Böyle bir kimsenin leş yemesi haram olur. Burada görüldüğü gibi, zaruret, bütün kapıların kapanması halinde yapılacak son çaredir.
Kullanılmadığı zaman helake sebep olan yasak şeyi kullanmak zaruret olur.
Kullanılmaması sıkıntıya, meşakkate sebep olursa, ihtiyaç denir. Mesela günlerce aç kalıp yiyecek bir şey bulamayanın ölmeyecek kadar leş yemesi zarurettir. (Uyun-ül-Besair s.119)
Ölmeyecek kadar yemek zaruret; fakat doyuncaya kadar yemek zaruret değildir. İmam-ı Rabbanî hazretleri buyuruyor ki:
(İhtiyaç başka, zaruret başkadır. Zaruret halinde caiz olan şey, ihtiyaç olunca caiz olmaz. (İhtiyacı olana faiz haram olmaz) demek, Kur’an-ı kerimin emrini değiştirmek olur. Maide suresinin 3. âyet-i kerimesinde (femenidturra fi mahmasatin) buyuruluyor.
[Mahmasa, açlıktan ölme halidir. Muztar, sıkışık, zaruret halinde olan çaresizliktir.]
Âyet-i kerimenin meali, (ölüme sebep olan sıkışık hâle düşen) demek olur.
Bu âyet-i kerime, zaruret halinde haramdan affolunacak özrü beyan buyurmaktadır. Faiz ile ödünç almak için her ihtiyaç özür olsaydı, faizin haram edilmesinin sebebi kalmazdı. Çünkü faiz ödemeyi ancak ihtiyacı olan kabul eder. İhtiyacı olmayan, açıktan para vermek istemez. Allahü teâlânın bu yasak emri, yersiz lüzumsuz olurdu. Allahü teâlânın kitabına böyle iftira edilemez. Helale haram, harama helal diyen kâfir olur. Her ihtiyaç zaruret sayılırsa, faizin haram olacağı yer kalmaz. Faizin haram edilmesi, abes, lüzumsuz bir emir olur. Hatta oruç kefaretini, yemin kefaretini ödemek niyetiyle, fakirleri doyurmak için faiz almak da caiz değildir.) [Müjdeci Mektublar 202]
Öldürmek için silah çekene karşı kendini korumak, meşru müdafaa olur. (Mecelle şerhi)
Saldırıya uğrayanın, kendisini korumak için, meşru savunmaya geçip, saldırganı zararsız hâle getirmesi caizdir. Ancak bir kimse, sırf korkutmak için (seni öldürürüm) derse, hemen onu öldürmeye kalkması caiz olmaz.
18052003
İman ile Akıl Arasındaki İlişki
- Dert ve belanın geliş sebebi
- Bütün peygamberler Müslüman idi
- Peygamberler aya, güneşe tapmaz
- Ahmaklık nedir?
- Ahmaklığın çaresi var mıdır?
- Onun eşi benzeri olmaz
- Dinde niyetin önemi büyüktür
- Aşırılıklardan uzak tek yol
- İslamiyet orta yoldur
- Her çeşit aşırılık zararlıdır
- İnsanların yaratılış gayesi
- Ateistin deveye benzeyen mantığı!
- Hidayet ve dalalet=Hak yol ve sapıklık
- Bir kâfirin hidayete kavuşması
- Allahü teâlâyı tanımak
- İman herkese lâzımdır
- Haramlardan kaçan salihtir
- Kötülerden uzak durmalı
- İlim, amel ve ihlâsın önemi
- İmanı tehlikeye sokan günah!
- Her ihtiyaç zaruret değildir
- İnanmayanların iyi işleri
- İhtiyatı elden bırakmamalı
- İlimsiz iyi niyetin zararı
- Günahtan kaçmak sevaptan önce gelir
- İmanın zirvesine çıkmak
- Peygamber ve fen adamı
- Allah’ın sebeplerle yaratması
- Mucize fenden farklıdır
- Bunların hangisi tesadüftür?
- Aklın dinde önemi büyüktür
- İslamiyet kolaylık dinidir
- Farkında olmadan Allah’a inanmak
- İslam ahlakı ile yaşamak
- Mükemmel insan nasıl olur?
- “Sizi boş yere mi yarattık?”
Ust Konular
- Arkadaşlık yaparken
- İyiliği tavsiye ederken
- Din istismarı ve riya
- İnsanları sevindirmek
- Hüsnü zan ve sui zan
- Bugün Aşure günüdür
- Âdetle ilgili sünnetler
- İlk insan, ilk peygamber idi
- Hadisi şerifler delil değil midir?
- Gaybı yalnız Allah bilir
- Allah gaybı kimlere bildirir?
- Kur’anı kerimdeki mecazlar
- Oruç tutmak faydalıdır
- Teravih namazı kılmak
- Kurumlara zekat vermek
- Kağıt para ve zekat
- Suizan zararlıdır
- İçki, dinimiz ve sağlığımız
- İçkinin bazı zararları
- Sahih olmakla kabul olmak ayrı şeydir
- Hidayete sebep olan cennetliktir
- Dünya'daki Müslümanlar'a dua etmek
- Dine uygun çare bulmak
- Caiz olan ve olmayan hileler
- Musikinin dindeki yeri
- Hiçbir âlim, musikiye mubah dememiştir
- Nâfile, farz ile mukâyese edilmez
- Ücretle Kur’an-ı kerim okumak
- Hadis-i şerifleri açıklamak gerekir
- Kur’an-ı kerimi tercüme etmek
- Kur’an'ı yanlış tercüme etmek
- Emanetin önemi üzerine
- Mekr-i ilâhî ne demektir?
- Melekleri kız sanmak yanlıştır
- Gariplere müjdeler olsun
- Yol gösteren yapan gibidir
- Günah günahı çeker
- Küfür olmayan sözler
- Zevkler ve renkler tartışılmaz
- Meşrubat ve kola içmek
- Tesettürü Kur’an emrediyor
- Kuzey ülkelerde namaz ve oruç
- Günah işleyenin orucu
- Kaza ve Kader
- Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
- Tevazu ve Kibir
- Ölüm ve Kabir Hayatı
- İman ile Akıl Arasındaki İlişki